The mountain of the Lord

1.berg, m, -en (1 aardr. Min of meer op zichzelf staande verheffing van de oppervlakte der aarde boven 600 m.*1

Bergen zijn bijzondere creaties. Ik herinner me dat we tijdens onze Interrail-tour door Europa eens een discussie hebben gevoerd over de definitie van een berg. Wanneer is een berg een heuvel en wanneer noemen we het een berg? Volgens het woordenboek van Bram staan bergen min of meer op zichzelf. De afgelopen weken ben ik meerdere bergen tegengekomen; spirituele bergen zowel als enorme hopen steen.

Op zaterdag 26 februari ben ik vertrokken om anderhalve week te verblijven in Bambalang, een dorp in de Ndop hoogvlakte, ongeveer anderhalf uur rijden ten Noordoosten van Bamenda. In Bambalang woont de familie Grove, Dan en Melody, op dit moment alleen met hun dochter Anna. De Groves zijn net klaar met de vertaling van het Lukas evangelie in de taal van Bambalang.
Terwijl de voorbereidingen werden getroffen voor het opdragen van het bijbelboek (de zgn. Dedication) ben ik door de Groves uitgenodigd om wat werk te doen in en om hun huis. Zo lag er toen ik aankwam een hobbelige cementvloer met gaten in de woonkamer. Daarnaast is het vertaalkantoor niet meer dan het halletje na de voordeur, waar Dan en Melody samen met een drietal pastors van verschillende kerken in Bambalang en de Engelse Jenny werken aan een halve tafeltennistafel. Het huis zelf is eigenlijk te klein voor alle spullen die er (noodzakelijkerwijs) staan.
Achter het huis staat een gebouwtje staat waarin ruimte is om een kantoor te maken. Één van de wensen was om een raam te maken in de zijwand van het gebouw, om die ruimte als kantoor te kunnen inrichten.

Het doel van mijn reis was duidelijk, enerzijds proeven van het echte dorpsleven en anderzijds praktisch bezig zijn om Bijbelvertalers te ondersteunen.

Op zondag beleefde ik mijn eerste avontuur al, een zogenaamde 'running fire' in het moeras / boerenland achter het huis van de Groves bedreigde onze compound en die van de buurman. Het gevolg: in je zondagse kloffie met een stok het vuur uitmeppen! Ik heb best mooie foto’s kunnen maken, deze hebben jullie hopelijk te goed. *2

De eerste heuvel die ik in geestelijk opzicht tegenkwam in Bambalang was de kwaliteit van de materialen waarmee ik werken moest. Ik ben in Nederland en zelfs in Yaoundé behoorlijk verwend met fijn zand, goede tegels enzovoorts. Dit is echter een dorp in de spreekwoordelijke ‘middle of nowhere’. Het zand om de vloer mee te egaliseren (ik heb gewoon cement gemixt in een kruiwagen) werd verkocht met de opmerking dat er wat grond in zou zitten. Nou en dat bleek niet gelogen! Keien van 3 cm, palmnoten enzovoorts sjongejonge wat een werk om die vloer netjes strak egaal te krijgen. Dit grapje kostte me een volle dag werk. (Het probleem met de stenen in het cement is dat ik ze er met de hand uit moest pikken, omdat ik soms maar 0.5 cm cement nodig had, en op andere plaatsen wel 3 cm.)
De volgende heuvel was een stapel van 20 pakken witte Chinese tegels. De tegels zien er individueel prima uit, een beetje dun, maar dat hoeft geen probleem te zijn met een goede laag lijm eronder. Nadat ik echter een rijtje had gelegd als referentie bleek echter dat sommige tegels een volle cm kleiner waren dan anderen. Probeer dan maar eens gelijkmatige voegen te houden over de vloer! Nog zoiets stoms, de tegels breken te makkelijk, zodat het voor mij niet mogelijk bleek een rechthoekige uitsparing te maken voor de kozijnen.
Uiteindelijk was donderdag de vloer een feit, zelfs het voegen ging niet vanzelf, omdat ik geen rubberen troffel had meegenomen (we hebben er 1 uit NL, maar die was in gebruik in Yaoundé). Mijn vingers waren in krap een week tijd 40 jaar ouder geworden, maar de Groves zijn erg gelukkig met de vloer.
Het eind van de werkdag in Bambalang was meestal rond een uur of 5, avondeten rond een uurtje of 7. Koffie doen ze niet (ben zo’n beetje afgekickt en dat bevalt eigenlijk best) dus ik had voldoende tijd voor mijzelf om toch een beetje te rusten in een heerlijke hangmat, met uitzicht op het moeras. Dat en de koekjes met thee als dessert maken al een hoop goed! Dan en Melody zijn uitzonderlijk vriendelijke mensen en ik heb erg genoten van hun Canadese gewoontes. De vrijdagmiddag ben ik even op de mountainbike gaan zitten om het dorp integraal te verkennen. Erg leuk, en bovendien een goede training voor die andere berg, Mount Cameroon, ik de afgelopen 3 dagen heb beklommen.
Zaterdag hebben we nog gekanood op een groot stuwmeer, met een opblaaskano. Heerlijk genieten van het uitzicht en glimlachen om een Kameroense houten veerpontkano met 23 passagiers.
Afijn zondag tijdens mijn tweede bezoek aan de baptistenkerk van Pastor Emanuel werd de zorg uitgesproken en gebeden voor de onrust tussen Bambalang en het naburige Balikumbat. ’s Morgens hadden we al gezien dat er iets niet pluis was, we telden 24 geweren die zich met hun dragers begaven richting de grens met Bali. We hadden gehoord dat er wat aan de hand was, een familie uit Balikumbat heeft een begrafenis gehouden op het land van Bambalang. (Wanneer een persoon begraven en geëerd wordt is het land doorgaans van deze persoon.) Dit ligt erg gevoelig omdat er al jaren spanningen bestaan tussen de stammen betreffende de grens en de verdeling van akkerland.
Zondagmiddag brak de strijd echt los. De dorpelingen van Bambalang sloegen massaal op de vlucht, en een onafzienbare stroom mensen met bedden, huisraad, voedsel en kleding op hun hoofden begaf zich met sombere blik naar naburige dorpen of Ndop, de grootste stad in de omgeving, op 30 minuten rijden (dus 5 uur lopen) van Bambalang. Op het eerste gezicht leek deze uittocht zwaar overdreven, maar later kwam de waarheid boven water. We telden maandagochtend ruim 150 verbrande en vernielde huizen in het dorp.
Op maandag begaven de mannen van Bambalang en Balikumbat zich wederom naar het front met als gevolg dat wij maandagavond moesten evacueren omdat we de vlammen vanaf onze compound konden zien, en de schoten konden horen. Ik heb op maandag het kozijn wat we in Ndop hadden gekocht nog in de muur geplaatst en met spijkers en cement verankerd in de bestaande cementmuur. Toen ik uiteindelijk snel mijn tas pakte deed ik een schietgebed (!) om bescherming voor het huis waar ik net een week hard werk in gestoken had.
“God laat de cement van mijn kozijn droog zijn als ze komen zodat het in ieder geval een hoop moeite kost om het te vernielen.”
Gelukkig voor Groves, en de Dedication van het Lukas evangelie is het huis onaangeroerd gebleven. Wel zijn er volgens de autoriteiten 300 huizen verwoest en 2500 mensen dakloos geraakt, en dat vlak voor het regenseizoen. Ook zijn de meeste dakloze boeren het meeste van hun zaaigoed (pinda’s en mais) kwijt geraakt in de vlammen. De Groves proberen samen met de Pastors van de verschillende kerken te helpen en zamelen geld in voor zaaigoed en kleding. Op dit moment heeft de kerk een grote verantwoordelijkheid om liefdadigheid te tonen aan de mensen.

Op dinsdag werden we wakker in Ndop, en woensdag 9 maart gingen reden we volgens plan, met gemengde gevoelens terug naar Yaoundé.

Zoals gezegd heb ik de afgelopen dagen nog een berg beklommen, de Mount Cameroon.
Samen met Arno v.d. Berg en Hosea (werknemer van CAM-shop) ben ik vrijdag (!) alweer vertrokken voor een driedaagse klim van de hoogste berg van West-Afrika. Mount Cameroon is 4095 meter hoog en is een slapende vulkaan. De zaterdag werd besteed met reizen naar Buea en het zoeken naar een slaapplek (uiteindelijk werd het een kamer in het Presbyterian Guesthouse, met 1 tweepersoonsbed. Ahum, nouja uh geen probleem, we hebben toch onze matjes bij ons. *(1 cm dik foam inderdaad)
Op zaterdag zijn we vroeg opgestaan en op tijd vertrokken naar het kantoor van Eco-tourism, de instantie die verantwoordelijk is voor het behoud van het natuurreservaat, waar de berg deel van uitmaakt. Deze organisatie, met als gezicht een vriendelijke man genaamd Ferdinand heeft een klein kantoortje in een koloniaal huis van Duitse makelij, aan de voet van Mount Cameroon, op 1000 meter hoogte. Van hier vertrokken we met veel te zware tassen op onze ruggen en die van onze twee ‘porters’ en onze gids, het oerwoud in, de berg op. Op de berg zijn zoals je zou verwachten geen supermarkten en geen koelkasten (ook al is het hoog behoorlijk koel) dus we moesten voor drie dagen eten en drinken, (warme) kleren en slaapzakken meezeulen. De eerste dag voerde ons zoals gezegd door een stuk regenwoud, tot voorbij de boomgrens, waar de savanne het landschap beheerst. We klommen boven de wolken om rond 4 uur ’s avonds uitgeput neer te ploffen bij een klein vuurtje bij hut twee, op 2850 meter. Na een koele nacht zonder slaap in een hut met alle porters en gidsen van diverse groepen stonden we om 7 uur weer gereed om te gaan. Op dag twee hebben we eerst een kort bezoekje gebracht aan een grot op 5 minuten lopen van hut twee. Om kwart voor 9 vertrokken we echt, met een iets lichtere tas (we hadden immers een dag gegeten en gedronken) naar de top. Rond half twaalf bereikten we, gekleed in dikke truien, regenjassen, met mutsen en wanten, zwaar hijgend door de ijle lucht en het lastig begaanbare losse lavagrind, de 4095 meter hoge top.
Nu zou je denken dan is de dag toch zeker bijna voorbij, dus niet! Ons wachtte nog een 5 uur durende afdaling over kilometersbrede lavastromen van de verschillende uitbarstingen, en smalle paadjes over savanne om uiteindelijk rond vieren wederom uitgeput neer te ploffen bij Mann Spring (op 2440 meter). Het eerste deel van de afdaling was hilarisch vanwege het losse grind. Het was nagenoeg onmogelijk om gewoon te lopen en al gauw hadden Arno en ik de grootste lol, om rennend (met onze zere benen) de eerste verticale kilometer berg af te dalen. Hosea deed het iets rustiger aan om zich niet te bezeren, maar zoals het een echte Kameroener betaamt kwam hij fier aan bij het eindpunt van de dag, de bron Mann Spring. De tweede overnachting was een stuk comfortabeler dan de eerste, liggend onder een boom met uitzicht op de sterren sliep ik stukken beter! De derde dag deelde Samuel, onze gids, ons mede dat we nog 8 tot 10 uur te gaan hadden, door ‘Dense forest’ oftewel een smal paadje naar beneden door het dichte regenwoud. Enigszins ontmoedigd door dit vooruitzicht begaven we ons om 7 uur op weg naar de finish, het dorpje Bokwaongo, vlak naast de grote stad Buea waaruit we vertrokken zijn. We bleken sneller te zijn dan de gemiddelde toerist, want ondanks de vervroegde lunch rond 10 uur waren we al om twaalf uur terug bij het kantoor van de immer lachende Ferdinand.
De maandagmiddag werd zinnig besteed met een bezoek aan Limbe, een badplaats naast de vulkaan, waar we nog een uurtje hebben kunnen poedelen om de benen wat te ontspannen.


*1 quote: verklarend handwoordenboek der Nederlandse taak M.J. Koenen – J. Endepols, 26e druk, 1970)

*2 Mijn fototoestel ligt nog ergens in Bambalang, hopelijk in het huis van de Groves